Trao đổi với Dân trí, ông Nguyễn Đức Hữu - Vụ phó
Vụ Giáo dục Tiểu học (Bộ GD-ĐT) chia sẻ: Không phải chờ đến khi có chỉ
thị trên thì những quy định cấm mới được đặt ra mà trong những năm qua
nhiều văn bản chỉ đạo của Bộ GD-ĐT đã đề cập, quy định rõ. Cụ thể, ở
Thông tư thông tư quy định về dạy thêm, học thêm đã có quy định nghiêm
cấm tổ chức dạy thêm, học thêm ở tiểu học dưới mọi hình thức.
Trong công văn hướng dẫn nhiệm vụ năm học của cấp tiểu
học, hướng dẫn tổ chức dạy học 2 buổi/ngày đều lưu ý việc không giao bài
tập về nhà đối với học sinh đã học 2 buổi/ngày. Bộ GD-ĐT cũng đã có
những văn bản quy định không tổ chức thi học sinh giỏi tiểu học, không
tổ chức lớp chọn ở tiểu học và THCS, cấm thi tuyển sinh đầu vào lớp 6...
Chỉ thị của Bộ trưởng vừa ban hành nhắc lại những nội
dung đã quy định để các Sở GD-ĐT tiếp tục thực hiện nghiêm túc. Tuy
nhiên, việc nhắc nhở lần này xuất phát trên nên tảng mới đó là sự ra đời
của Thông tư 30 về đánh giá học sinh tiểu học.
Thưa ông, trong những năm
qua ngành đã có những quy định về việc cấm dạy thêm, học thêm ở bậc
tiểu học, đặc biệt là trường dạy hai buổi/ngày. Tuy nhiên dường như
“lệnh cấm” này vẫn chưa được thực hiện một cách triệt để, thậm chí có
hiện tượng bắt ép học sinh đi học thêm. Ông nghĩ sao về điều này và kì
vọng gì ở chỉ thị của Bộ trưởng?
Ông Nguyễn Đức Hữu: Ngành đã có quy định rõ ràng
nhưng việc thực hiện chưa nghiêm túc thì có nhiều nguyên nhân. Một phần
nguyên nhân là do cơ quan quản lý giáo dục các cấp chưa sát sao, phát
hiện và xử lý nghiêm vi phạm. Một phần do công tác tuyên truyền chưa tới
được từng giáo viên, cha mẹ học sinh, học sinh.
Ngoài ra cũng có một bộ phận giáo viên chưa thực hiện
đúng quy định chuyên môn, có hiện tượng ép buộc, gợi ý học sinh học
thêm. Nhiều bậc phụ huynh cũng chưa thay đổi nhận thức, gây áp lực cho
con em khi bắt học sinh phải học thêm, học nâng cao, tham gia quá nhiều
lớp học, câu lạc bộ một cách thiếu khoa học.
Báo chí cũng phản ánh nhiều ý kiến bức xúc của phụ huynh
khi con em mình bị ép buộc phải đi học thêm dù không có nhu cầu. Nhiều
bậc phụ huynh lo lắng không cho con đi học sẽ bị điểm kém, ảnh hưởng đến
tâm lý con trẻ. Đây là những biểu hiện có thật đang tồn tại ở các địa
phương, đặc biệt là các thành phố lớn.
Với việc Bộ trưởng ra chỉ thị lần này tôi hi vọng những
áp lực, lo lắng bấy lâu nay của phụ huynh sẽ được xóa bỏ. Sự ra đời của
Thông tư 30 sẽ là “liều thuốc” mạnh giải quyết các vấn đề dạy thêm, học
thêm biến tướng hiện nay.
Với quy định đánh giá thường xuyên bằng nhận xét theo
chiều hướng tích cực, động viên, khuyên khích học sinh. Giáo viên được
kiểm chứng khách quan chất lượng học tập khi bàn giao học sinh… Đây sẽ
là tiền đề để phụ huynh yên tâm, không phải lo lắng tới những sự tác
động “tiêu cực” mà lâu nay vẫn nghĩ: con không đi học thêm thì bị điểm
kém, bị cô chê… Khi phụ huynh có niềm tin để “đấu tranh” với việc dạy
thêm, học thêm không đúng quy định thì thiết nghĩ sẽ giải quyết được tận
gốc của vấn đề.
Nếu như trước đây thì Bộ
GD-ĐT vẫn cho phép tổ chức khảo sát học sinh đầu năm học thì ở chỉ thị
của Bộ trưởng lại là “cấm”. Ông có thể giải thích rõ hơn về quy định
này?
Ông Nguyễn Đức Hữu: Đúng là trước đây, sau đợt
nghỉ hè có trường tổ chức khảo sát học sinh đầu năm học để đánh giá chất
lượng học sinh nhằm có biện pháp giáo dục phù hợp khi giáo viên tiếp
nhận học sinh từ lớp dưới lên. Tuy nhiên, ở trong Thông tư 30 của Bộ
GD-ĐT đã có những quy định rõ ràng về đánh giá, bàn giáo chất lượng học
sinh. Cụ thể, phải bàn giao học sinh từ giáo viên dạy lớp dưới với giáo
viên nhận học sinh để lớp trên tiếp theo, thể hiện qua hồ sơ đánh giá
học sinh, qua bài kiểm tra cuối năm và trao đổi trực tiếp giữa giáo viên
với nhau, do nhà trường tổ chức thực hiện.
Chính vì thế không cần thiết phải tổ chức một kỳ kiểm
tra chất lượng. Thêm một kỳ thi không cần thiết, có thể học sinh sẽ phải
học thêm, sẽ bị tăng áp lực. Như chúng ta đã biết, nhiều trường lấy kỳ
kiểm tra chất lượng là căn cứ để xếp lớp, tuyển học sinh vào lớp chọn,
gây nên hiện tượng chạy đua, học thêm để được vào lớp tốt, thậm chí là
có cả tiêu cực. Việc ban hành “lệnh cấm” với việc không tổ chức khảo sát
đầu năm học cũng nhằm mục đích giảm áp lực cho học sinh và ngay cả đối
với các bậc phụ huynh.
Thưa ông, nhiều giáo viên
băn khoăn về chỉ thị của Bộ trưởng yêu cầu không tổ chức các đội tuyển
tham gia các hoạt động giao lưu, các “sân chơi” trí tuệ. Tuy nhiên, một
số cuộc thi do Bộ GD-ĐT phối hợp tổ chức lại có yêu cầu thành lập các
đội tuyển tham gia. Điều này có gì đó mâu thuẫn?
Ông Nguyễn Đức Hữu: Sở dĩ yêu cầu không thành lập
các đội tuyển là để tránh việc học sinh phải chịu áp lực thi phải ganh
đua, cạnh tranh nhau. Các trường vì mục tiêu phải có giải nên tạo sức ép
lên các em, điều này là không tốt. Nếu tham dự cuộc thi mang tính chất
vui chơi, giao lưu… thì Bộ không cấm đoán. Tinh thần là làm sao để các
em cảm thấy thích thú tham gia chứ không phải là bị “ép buộc”.
Bộ GD-ĐT có phối hợp tổ chức một số cuộc thi như giải
toán qua mạng, cuộc thi Tiếng Anh qua mạng… dành cho học sinh tiểu học.
Điều lệ các cuộc thi này đúng là có việc thành lập các đội tuyển. Trên
tinh thần chỉ thị của Bộ trưởng chúng tôi đang nghiên cứu điều chỉnh
điều lệ của các cuộc thi do Bộ GD-ĐT phối hợp tổ chức để làm sao nó là
một sân chơi cho các em, không áp lực, không vì thành tích…
Hiện nay có nhiều trường
thực hiện khá nghiêm túc khi không giao bài tập về nhà cho học sinh đối
với các trường tổ chức dạy 2 buổi/ngày. Tuy nhiên vẫn còn một số trường
chưa thực hiện tốt việc này. Theo ông thì nguyên nhân xuất phát từ đâu?
Ông Nguyễn Đức Hữu: Tôi biết rất nhiều trường
thực hiện nghiệm túc việc không giao bài tập về nhà cho học sinh tiểu
học. Tuy nhiên, ở đâu đó vẫn còn hiện tượng giao bài tập cho học sinh
xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau.
Một trong số đó chính là tâm lý lo lắng của các bậc phụ
huynh. Sở dĩ tôi nói vậy là vì: nhiều giáo viên không muốn giao bài tập
cho học sinh nhưng phụ huynh lại yêu cầu vì sợ buổi tối con không ôn
luyện sẽ quên kiến thức.
Để giải quyết dứt điểm việc này thì phụ huynh cần thay
đổi quan niệm. Với những trường học 2 buổi/ngày tôi có thể khẳng định
các em đã được dạy đầy đủ kiến thức mà không cần phải làm bài tập ở nhà.
Chính vì thế, phụ huynh không nên tạo sức ép cho các em. Mỗi tối các
bậc phụ huynh nên dành thời gian để hỏi han việc học hành theo chiều
hướng tích cực, động viên khích lệ con em mình để các em ngày càng hoàn
thiện hơn.
Xin cảm ơn ông!
Nguyễn Hùng (thực hiện)